Stel, je bent fanatiek wedstrijdhardloper. Vanwege de pandemie kun je ineens geen wedstrijden meer lopen. Alleen hardlopen vind je saai. Bovendien ligt er op jouw hardlooproutes steeds meer zwerfafval sinds iedereen op avontuur gaat in de eigen omgeving. Het overkwam Rui Duarte. Dankzij plogging — zwerfafval oprapen terwijl je hardloopt — houdt hij zijn omgeving schoon. Maar Rui raapt ook afval op als hij wandelt, fietst of supt. Vorige week deed hij een schokkende vondst. Toen Rui het zoveelste mondkapje van de grond raapte, bleek die rondom de nek van een dode duif te zitten.

“Ik reed op de fiets op weg naar huis. Dan raap ik altijd mondkapjes op die ik tegenkom”, vertelt Rui. “Maar dit mondkapje leek veel zwaarder dan normaal. Toen zag ik dat er een duif aan vastzat. Hij was nog warm, dus pas net overleden. Niet door een aanrijding met een auto, en er was ook geen hoog gebouw in de buurt waar die tegenaan gevlogen kon zijn.” Rui maakte snel een foto en nam het arme beestje mee om verderop weg te gooien. “Mensen die voorbijfietsten keken verbaasd. Dat doen ze wel vaker, want mijn fietsstuur hangt regelmatig vol met gevonden mondkapjes. Op de achtergrond hoorde ik voorbijgangers tegen elkaar zeggen dat ze het zo erg vonden.”

Toch vraagt Rui zich af of de dode duif choquerend genoeg voor ze is om de mondkapjes voortaan van de grond op te rapen. “Veel mensen vinden dat vies. Ze zijn bang om besmet te raken”, licht hij toe. Volgens Rui is dat niet nodig, omdat de virusdeeltjes hoogstens een paar uur overleven op een mondkapje. Hij grapt: “Mensen pakken wel viezere dingen vast.”

Rui plaatst zijn eerste post op zijn Instagram-pagina ‘Haagse Ploggah’ in april 2020 nadat een groep Utrechtse ploggers op tv hem inspireerden. “Ik gebruikte Instagram voor mezelf om het resultaat bij te houden”, licht hij toe. “Het is niet de bedoeling om een rolmodel te zijn. Ik ben Merijn Tinga, de Plastic Soup Surfer, niet”, lacht Rui. Op zijn oudste foto’s zien we alleen mondkapjes, maar inmiddels ruimt Rui ook allerlei ander zwerfafval op. “Als je eenmaal begint is het moeilijk te stoppen. Het is bijna een verslaving.” Met zijn humoristische foto’s en video’s bereikt de Haagse Ploggah inmiddels toch al bijna 1000 volgers. Afgelopen Halloween zagen zij de Haagse Ploggah verkleed als alien met een verlichte grijpstok afval opruimen. In een andere video deelt hij zijn tips in vol plogging-ornaat. “Blijf gehydrateerd”, adviseert Rui terwijl hij een lege fles rosé uit het gras pikt.

Microplastics en overstromingen

Maar er zit ook een donkere kant aan zwerfafval zoals mondkapjes. Rui legt uit: “De mondkapjes zijn gemaakt van plastic. Ik kom zelf uit Portugal, daar zie je nóg meer mondkapjes op de grond. Door de droogte brokkelen ze sneller af in microplastics. Maar dat gebeurt hier natuurlijk ook met de mondkapjes in de natuur. En zo belanden ze in ons ecosysteem.” Het gaat daarbij om flinke aantallen.

“En dan fiets ik niet eens door de binnenstad of langs supermarkten en scholen, maar op de Escamplaan en de Segbroeklaan. Want hoe dichterbij het centrum, hoe meer je er vindt. Vooral bij tram- en bushaltes.” In verschillende video’s telt de Haagse Ploggah het aantal mondkapjes dat hij afgelopen maand vond. Van 536 in juli naar 401 in oktober. “Ik zag het aantal afnemen, maar nu we weer vaker mondkapjes dragen vind ik er steeds meer. En al die rotzooi verstopt ook onze waterafvoer. Als het veel regent kun je daardoor overstromingen krijgen.”

“Soms zeggen mijn collega’s weleens dat ik met mijn opschoonacties niks opschiet. Dat het de dag erna toch weer vies is. Zelf zie ik dat anders. Misschien ziet iemand mij wel afval oprapen en gaat diegene hetzelfde doen. Vrienden en kennissen om mij heen bukken ook steeds vaker om zwerfafval op te rapen. Schaamte is niet nodig. Sommige vrienden gaan nu zelfs met een grijper naar het strand of het bos. Dat had ik echt nooit verwacht.”

Rui vertelt ook dat mensen op straat minder snel hun afval op straat gooien als hij daar zwerfvuil opraapt. “Zo zag ik laatst een groep jongeren blowen in een parkje waar ik al het zwerfafval om hen heen opraapte. Ik zag ze eerst verbaasd kijken en ik voelde zelfs een klein beetje schaamte bij ze. Daarna lieten ze blijken dat ze het zelfs stoer van mij vonden, dat vond ik een mooie reactie.”

Het opruimen van zwerfafval moet volgens Rui vanuit jezelf komen. “Ik organiseer geen gezamenlijke cleanups, ik doe mijn ploggings spontaan. Misschien is het morgen slecht weer, dan doe ik het niet. En als ik buiten ben, ruim ik tegelijkertijd het zwerfafval op dat ik tegenkom. Als je toch een stukje gaat wandelen tijdens de lunch of met je hond kun je ook wat zwerfafval oprapen.”

Er is nog een veel makkelijkere manier om de hoeveelheid mondkapjes op straat te verminderen volgens de fanatieke plogger. “Draag een herbruikbaar mondkapje. En neem de verantwoordelijkheid om je mondkapje en ander afval in de prullenbak weg te gooien.”

Tekst: Timo Meester/Haagse Handen
Beeld: Rui Duarte/Instagram Haagse Ploggah